FLICKR

SAGARMENDI FREIRE, Leire

Flickr web orrialde bat da eta bertan, argazki eta bideoak metatzen dira. Web orrialde honen bidez, argazki eta bideoak metatu, antolatu, bilatu eta partekatu dezakegu. Milioika pertsonak erabiltzen dute Flickr web orrialdea, gehienbat blog erabiltzaileek, flickrrek argazki biltegi bat bezala balio duelako. Flickr-ek ere etiketak erabiltzen ditu eta asteko argazki hoberenen argitalpena egiten du. Erabiltzaileek, haien mugikorretatik, posta elektronikotik, etab. igo gitzakete argazkiak. Behin argazkiak igota, hauek antolatu daitezke, albumetan, argazki jokoetan sarturik eta etiketak jarriz. Argazkiak editatuak izan daitezke, argazki erakargarriagoak lortzeko edota hobeagoak ere. Flickr 8 hizkuntzatan erabilgarri dago.

Flickr Ludicorp enpresagatik garatua izan zen eta enpresa honek 2004an argitara eman zuen. Flickr hasiera batean txat baten oinarritzen zen eta honekin batera argazkiak trukatu ahal zenituen. Denbora pasa ahala, Flickr erabiltzaileek haien argazkiak igotzeko erabileran oinarritu zen eta honek zuen txata desagertu egin zen. 2005ean Yahoo! enpresak, Ludicorp enpresa bereganatu zuen eta honekin batera Flickr web orrialdea ere.

Flickr-ek bi bertsio ditu, bata ordaindua, "pro" izena duena, eta bestea doakoa. Bertsio doakoa dutenek, hilero bi bideo eta 100MB argazki igo ditzakete. Aldiz, "pro" bertsioa, hau da, doakoa dutenek, biltegiratze mugagabea dute, halere, hauek hilero 25€ ordaintzen dute.

FLICKR PROFESIONALA?

Flickr oso ezaguna izan arren, enpresen munduan oso gutxi erabiltzen da. Azoietako bat da, Flickrrek eskatzen duela, helburu komertzialekin ez erabiltzea, ezin baita produktu, zerbitzu edo zu zeu saldu. Honek mugatu egiten du enpresa batek eman ahal dion erabilpena, baina horrek ez du baliogabetzen. Hala ere, helburu honi malgutasun apur bat eskaintzen dio, batez ere "pro" bertsioa erabiltzen bada, ordaindua. Ez du zuzeneko salmenta egiten utziko, baina bai argazkiak igotzea, haien produktu eta zerbitzuak iradokitzea.

Enpresentzako abantailak:

• Ikastaldi eta ezagutza kudeaketa: Flickrrek argazki askotara heltzea  ahalbidetzen du, era eraginkorragoan partekatzea.
• Komunitateak sarean: Enpresa batzuk Flickr erabiltzen ari dira haien kideen batzar edo jarduerak partekatzeko.
• Hedapen eta Marketing-a: Flickrrek enpresari lagundu diezaioke ikuspen handiagoa izaten, haien produktuen argazkiak argitaratzen edo baita antolatzen dituzten jarduerak eta gertaerak.

Sailkapen Hamartar Unibertsala

LLORENTE, Ane

Sailkapen Hamartar Unibertsala (SHU) liburutegietan dokumentuak sailkatzeko sistema bat da. SHU-ren bereizgarritasunak: unibertsala, hierarkikoa, sintetikoa eta dimentsio askotarikoa izatea.  Hori dela eta, sistema erabiliena bihurtu da, nahiz eta bakarra ez izan. Sailkapen Hamartar Unibertsala, munduan liburu-sailkapen era onartuena da. Izan ere, sailkapen onak egiteko oinarrizko baliabidea da. Horregatik, edozein ikerlari, editore, autore, dokumentalari edota bibliotekarirentzat oinarrizko tresna bihurtu da. Edozein liburutegi edota dokumentazio zentrotan erabiltzeko oinarrizko balorea betetzen du. 

Melvil Dewey liburuzain estatubatuarrak Dewey Sailkapen Hamartarra (DSH) garatu zuen, 1873. urtean. Hori da gaur egungo Sailkapen Hamartar Unibertsalaren aintzindaria. 1892. urtean Deweyek Paul Otlet eta Henri Lafontaine belgikarriei bere sistema itzultzen utzi zien, haien Bibliografia Katalogo Unibertsalaren proiekturako. Hauek itzultzeaz gain, aldaketa garrantzitsuak egin zituzten eta horrela sortu zen eguneko Sailkapen Hamartar Unibertsala. Hau horrela sailkatzen da:

0- Oinarriak. Zientzia eta Ezagutza. Antolakuntza. Informazioa. Dokumentazioa. Entziklopediak. Bibliotekonomia. Instituzioak. Dokumentuak eta publikazioak.

1- Filosofia. Psikologia.

2- Erlijioa. Teologia.

3- Gizarte zientziak. Estatistika. Politika. Ekonomia. Merkataritza. Zuzenbidea. Gobernua. Gai militarrak. Gizartearen ongizatea. Aseguruak. Irakaskuntza. Folklorea.

4- (Hutsik)

5- Matematika. Natur zientziak.

6- Zientzia aplikatuak. Medikuntza. Teknologia.

7- Arte ederrak. Jokoak. Ikuskizunak. Kirolak.

8- Hizkuntza. Hizkuntzalaritza. Literatura.

9- Geografia. Biografiak. Historia.

Talde bakoitzak beste hamar azpitaldeetan banatzen da eta gero horiek berriz beste azpitaldeetan mugarik gabe, sailkapen hamartarra delarik.

SHU eta DSS-ren arteko ezberdintasunak 

• SHU-a garatzen joan da eta batez ere latindar herrialdeetan aplikatu da, DSS-a, ordea, herrialde anglosaxoietan erabiltzen da. 
• SHU-a DSS-a baino zailagoa da erabiltzen.
• SHU-an maila bat hutsik gordetzen da (laugarrena), etorkizunean ager daitezkeen beharrak asetzeko; DSS-an, berriz, digitu guztiak erabiltzen dira.

Fundeu BBVA

Saioa Martinez

Fundeu BBVA ( Espainiako Presazko Fundazioa ) irabazi asmorik gabeko erakunde bat da, Madrilen, 2005eko otsailean sortua Presazko Espainiako Sailaren partetik. Fundazioaren helburu nagusia gazteleraren erabilera bermatzea da, komunikabideetan eta albistegietan batez ere. Gainera, RAEko laguntza eta kolaborazioarekin kontatzen du fundazioak.

Bere Web orrialdearen barruan, atal nagusia "vademecum" da, bertan gauzatzen baitira dudak argitzeko guneak. Hau da bere funtzionamendua:

Lehendabizi, hitz bat hautatu behar duzu. Gure kasuan, "Consulting" hitza hartuko dugu adibidetzat. Hautatutako hitza komunikabideetan ongi erabiltzeko izango da, akatsik ez egoteko. Hitza aukeratutakoan, bi bide daude kezka konpontzeko. Alde batetik, goiko partean, abezedarioa dago eta bertan bilatu daiteke. Beste aldetik, "Buscador Urgente de Dudas" jartzen duen lekuan, hitza sar daiteke. Bigarren modu hau azkarragoa da lehena baino.

Hitza web orrian aurkitutakoan, bere esanahia aurkitzea baino ez da falta. Gure kasuan, Consulting hitza ingeleratik datorrela adierazten digu, eta gazteleraz horren baliokidea dagoela azaltzen digu. Hori dela eta, Consulting ordez, Consultoría erabili beharko genuke komunikabideetan.

Informazio gehiago nahi izan ezkero, bere web orrian aurkitu daiteke.  

Bertsolaritzaren datu-basea

JUARISTI, Miriam

Bertsozale Elkartearen Xenpelar Dokumentazio Zentroaren egitasmo teknologiko bat da datu-base hau. Honen helburua bertsolaritzaren inguruko edukiak internet bidez gizarteratzea eta maila guztietako ikerkuntza bultzatzea da. Oraindik webgunean dagoena berrikuntza teknologiko baten hasiera besterik ez da, ta etorkizunean zentroan dauden atal guztietako dokumentazioaren berri eman eta dokumentu digitalen publikazio zabal bat eskaini nahi da. Euskal Herri osoan zehar bertsolaritzaren inguruan egindako dokumentazio bilketaren gizarteratze-tresna izango da.

Bertsolaritzaren ondare bildu, antolatu eta gizarteratu egiten du Xenpelar Dokumentazio Zentroak. Aurreko hogei urteetan zehar era analogikoan gorde zena, herritarrei gaur egungo teknologien bidez eskeini nahi zaie. 

Gaur egun bertsolaritzaren datu-base honek eskeintzen duena zera da: agenda, hurrengo hilabeteetan dauden bertsolaritzaren inguruko ekintzen berri emateko; biografia, bertsolaritzaren munduarekin zerikusia duten edo izan duten pertsonen biografiak,  bertsolariak eta gai-jartzaileak besteak beste; aldizkako ekitaldiak, txapelketen inguruko berriak emateko; doinutegia, bertsolaritzan erabiltzen diren edo erabili izan diren doinuak bilatzeko herraminta; bertsoak, bertsoak bilatzeko aukera ematen duen tresna eta, azkenik katalogoa, grabatutako saioen katalogoa. 

Bertsolaritzaren datu-basea euskeraz, gazteleraz, frantsezez eta ingleses ikus daiteke. Datu-basearen esteka: http://bdb.bertsozale.com/

Liburutegi digitalak

LLORENTE, Ane 

Liburutegi digitala edo birtuala interneten hainbat formatutan, normalean pdf, dagoen informazio biltegia da. Bertan, informazioa edozeinentzat eta nahi denean eskuragarri dago. Normalean, liburutegi hauetan ohiko liburutegietako (fisikoa) dokumentuak digitalizatuta daude. Blog sarrera honetan liburutegi digitalen adibide batzuk aipatuko ditut. 

Espainiako Gobernuaren Hezkuntza, Kultura eta Kirol Ministerioak bere webgunean liburutegi digitalen sorkuntza sustatzen du ondorengo irizpide hauen arabera:

• Aldez aurretiko baldintza izango da dokumentuak on line kontsultatzeko erraztasuna, herritarrek, ikertzaileek eta enpresek informaziotik atera ditzaketen onurak ahalik handienak izan daitezen 
• Bilduma analogikoen digitalizazioa informazioaren gizartean gehiago erabil daitezen 
• Zainketa eta biltegiratzea etorkizuneko belaunaldiek material digitala eskura izan dezaten eta eduki baliotsuen galera eragozteko 

Laburbilduz, digitalizazio proiektu honen helburua Espainiako Ondarera heltzeko erraztasunak ematea eta edukien zainketa bermatzea da. Bertan lau liburutegi digital bereizten dira: Prentsa Historikoa, Ondare Bibliografikoa, Hispana eta Ondare Digitala Gordetzeko Jardunaldiak. 

Prentsa Historikoa 

Espainiako erakunde eta liburutegietan (publiko zein pribatu) dauden fondo bibliografikoak digitalizatu dira. 1753 eta 2011 urteen arteko aleak dira. Honen helburua prentsa historikoa eskuragarriagoa egitea eta babestea da. Digitalizazio proiektu hau Espainian egin den nagusienetarikoa da eta nazioarteko mailan pisu handia dauka, bai tamainagatik bai funtzionaltasunengatik.

Bilaketak egiteko hainbat tresna daude: bilaketa orokorra, arloka, dataren arabera, goiburuaren arabera eta lekuaren arabera. Baita ere Prentsa Historikoaren barnean bi azpitalde daude: Aldizkari Kulturalak eta Prentsa Klandestinoa. Lehenengoa gaur eguneko aldizkariez osatuta dago eta bertan bilaketak autorearen izenaren, dataren gaiaren edo tituluaren arabera egin daitezke. Prentsa Klandestinoa Espainiako Alderdi Komunistaren artxiboan zeuden dokumentuak digitalizatu dituzte, 1932 eta 1976 urteen bitartean hainbat herrialdeetan ezkutuan argitaratutakoak.

Dokuklik 

Dokuklik Euskal Herriko XIII. eta XX. meendeetako sei milioi dokumentu eta argazki eskeintzen dituen bilatzailea da. Irargi-n, Euskadiko Dokumentu Ondarearen Zentroan, dauden dokumentu guztiak digitalizatu dira eta baita beste erakunde, fundazio, familia eta partikularren dokumentuak daude bertan. Dokuklik hiru zatitan banatzen da: Badator, Erregistro Sakramentalak eta Salazar eta Castro bilduma. Badator Euskal Autonomia Erkidegoko artxiboetako dokumentazioa kontsultatzeko sistema da. Luis de Salazar eta Castro kronistaren (1658-1734) bilduma Europako XVIII. mendeko erudizioaren altxorretako bat da. Ia 60.000 idazpen deskribatzaile ditu, eta indizeak 49 liburuki betetzen ditu.

LinkedIn sare sozial profesionala

SAGARMENDI FREIRE,  Leire

LinkedIn sare sozial bat da, izaera profesionala duena, non milioi bat pertsonek informazio pertsonala eta batez ere, profesionala partekatzen duten. Sare sozial profesional honen helburua, kontaktu sare bat sortzea da, zeinaz elkarrizketak izan ahal dituzun elkarren artean laguntza emateko, zerbitzuak eskaintzeko, negozioak egiteko edo aliantza estrategikoak sortzeko.

Sare sozial honetako erabiltzaileen profila curriculum online-a da, eta aldi oro eguneratu dezakezu informazioa. Erabiltzaileak, profil horien bidez, sareak eta kontaktuak sortu ahal ditu. Pertsonen informazio profesionala izatera enfokatuta dago, ez baitu beste sare sozial batzuk dituzten funtzionaltasunak, ez argazkiak igo, bideoak igo, ezta kolore, diseinu eta profileko formatua pertsonalizatu. LinkedIn-ek pribatizazio arau zorrotzak jarraitzen ditu, non burututako konexio guztiak elkar konfirmatuak diren eta pertsonak LinkedIn-eko sarean agertzen dira, soilik, haien onarpen esplizituarekin. 

Zertarako balio du LinkedIn-ek?

• Adituak, ideiak eta aukerak bilatzeko. Enpresa eta lanpostuak bilatzeko, Networking profesionala egiteko eta gomendatzeko eta gomendatua izateko.
• Mintzatu eta ezagutza partekatu. Intereseko taldeak aurkitu eta haien parte izateko, galderak erantzun eta planteantzeko eta edukiak argitaratzeko.
• Lagunekin eta laneko kideekin kontaktuan mantentzeko. Kontaktuen agenda osatu bat sortzeko.

Era honetako sare sozial baten lanean hasi baino lehenago, kontuan hartu behar da:

• Kontaktuen sarea, interes profesionalen arabera sortu behar da.
• Profila maximora optimizatu behar da bilaketen eragileen erantzun bezala agertzeko.
• Langilea izan behar da eta besteen arazoak konpontzen parte hartu behar da. Taldeetara batu eta informazioa, ezagutza, etab. partekatu. 
• LinkedIn-ek eskaintzen dituen aplikazioak erabili beste sare sozial batzuekin batzeko, adibidez, Twitter.
• Beti egia esatea. Ibilbide profesionala, betetako karguak, burututako ikasketak edo lortutako lorpenak ez puztea.

Copyright vs Copyleft

LLORENTE, Ane

Dokumentazio bat erabiltzeko ezinbestekoa da hori aipatzea, sinesgarritasuna ematen diolako lanari. Dokumentu bat aipatzerakoan kontutan izan behar da zein motako erreproduzio lizentzia duen. Eskubide erreserbatuak baditu, legalki eta etikoki informazioaren egileari baimena eskatu behar zaio edukia erabiltzeko. Honi copyright deritzo. Publikoak diren beste lizentzia mota batzuei copyleft esaten zaie.

Copyright sinboloa

Copyright zuzenbide anglosaxoian erabiltzen den terminoa da eta honek lana soilik babesten du. Egile eskubidea frantziar zuzenbidetik dator eta honek egilea babesten du. Egile eskubidearen jabeak eskubide hauek ditu: 

• Lanaren kopiak egin eta saldu 
• Lana ereduz hartuz beste lanak egitea 
• Lanak publikoki aurkeztea eta interpretatzea, ikus-entzunezko produkzioetan batez ere 

Egile eskubide motak:

• Ondare eskubideak: Hauek egilearen heriotza gertatzen denetik aurrera dira. Europar zuzenbidean, egilearen heriotza gertatu eta 70 urteetara ematen da. Gero, publikoa egiten da. 
• Eskubide moralak: Egileak dituen eskubide iraunkor eta utziezinak, hauek betiko izango dira. 
• Eskubide konexoak (lotuak): Hauek egilea ez den pertsonak babesten ditu; hau da, artistak, interpreteak, itzultzaileak, editoreak, produktoreak... 
• Erreprodukzio eskubideak: Hauek laguntzen diote egileari bere lanaren kopiak besteek egin ez dezaten. 
• Komunikazio publikoaren eskubidea: Eskubide honen bidez egileak baimena ematen du bere lana publikoki egiteko; zuzenean errepresentazteko, adibidez. 
• Itzultzaile eskubideak: Lan bat itzultzeko lanaren jatorrizko jabearen baimena eduki behar da. 

Espainian Propietate Intelektualaren legea izenaz ezagutzen da ordenamendu juridikoak egile eskubidea izendatzen duena. Lege hau 1987.urtean egin zen, baina geroago erreforma batzuk izan ditu. Gaur egun, legean oinarriturik, egile bakar baten kasuan lanaren ustiapen eskubideak egilearen bizitza osoan zehar mantentzen dira eta baita egilea hil eta 70 urte gehiago. Egile bat baino gehiago daudenean (elkarlanean) 70 urteak azken egilearen heriotzatik zenbatzen dira. Beste kasuetan (ezizenez edo anonimoak direnean) urteak argitaratze datatik zenbatzen dira.

Copyleft sinboloa

Copyleft terminoa jatorriz informatikako esparrua erabiltzen zen, software libre kontzeptuarekin lotuta zegoen. Baina, gaur egun sortze intelektualarekin zerikusia duen beste esparruetara hedatu da; hala nola, literatura eta musika. Copyleft kontzeptua 70. hamarkadan erabiltzen hasi zen copyright-ekin alderatzeko. Kontzeptu berri hau sortu zen copyright-en umorezko karikatura bezala eta baita ere sortze eta hedapen askatasuna bermatzeko. 

Copyleft egile eskubidea gauzatzeko praktika lanen kopien eta bertsioen banaketa askean datza, eta eskubideak berdinak dira bertsio aldaketak dituzten lanetarako. Honen aldekoek hau proposatzen dute editoreen praktika tradizionalaren ordez, hauek ondare eskubidez baliatzen direlako egileak eta haien obren kudeaketarako. Horrela, egileari lana askatzeko aukera ematen zaio, edozein lizentzia libre erabiliz. Copyleft fundazioa artea, kultura eta zientzia babestu eta sustatzeko hasi zen, copyleft lizentzien pean. 

Creative Commons irabazi asmorik gabeko gobernuz kanpoko erakundea da 2001ean sortua. Honek sormenaren legislazio eta teknologiak eratutako oztopo legalak murrizteko planak garatzen ditu. Lawrence Lessig-ek, zuzenbideko irakasleak Stanford unibertsitatean, sortu zuen eta bertan 2008ra arte egon zen zuzendari. Creative Commons lizentziak copyright-en lizentzia batzuk dira. 

Richard Stallman 

Richard Matthew Stallman Manhattan, New York-en, jaio zen 1953. urtean. Programatzaile eta software librearen aldeko mugimenduaren fundatzailea da. Programatzaile esparruan hainbat aurrerapen lortu ditu, GNU proiektua adibidez. Dena den, ezaguna da batez ere software librearen mugimenduan marko moral, politiko eta legala ezarri duelako. Baita ere Copyleft kontzeptuaren (ez terminoa) sortzailea delako.

Gehiago jakiteko eta link/bideo interesgarriak:

¡Copiad, malditos! dokumentala: Lehen edukia Creative Commons-en lizentziaren pean TVEn emititzen dena eta webgunean libreki deskargatu ahal dena  http://www.rtve.es/alacarta/videos/el-documental/copiad-copiad-malditos-codecmaster-web-169/1075737/

Copyleft fundazioa: http://fundacioncopyleft.org/

Creative Commons: http://creativecommons.org/